کتیبه‌نگاری الوان: ویژگی‌های تاریخی و هنری کتیبۀ سردر مدرسۀ خان

author

Abstract:

مدرسة خان از معدود بناهای موجود از دوران صفویه در شیراز است. این مدرسه، که به‌همت الله‌وردی‌خان و برای فراهم‌ساختن زمینۀ تدریس ملاصدرا بنا شده بود، از زمان ساخت تاکنون بارها و به علل مختلف آسیب دیده و در نوبت‌های متوالی نوسازی و مرمت شده است. اقدامات حاج میرزا علی‌اکبرخان قوام‌الملک در فاصلۀ تاریخی 1276-1279ق ازجمله مهم‌ترین تعمیرات این مدرسه در دورة قاجار بوده است و کتیبة سردر غربی به‌نوعی گزارش آن محسوب می‌شود. در این مقاله ضمن معرفی کامل این کتیبه، جنبه­های تاریخی و هنری آن بر مبنای گردآوری کتابخانه‌ای و مشاهدات میدانی، و با روش تحقیق تاریخی - توصیفی بررسی شده است. کتیبۀ سردر مدرسۀ خان از نظر تاریخی حائز اهمیت است و خط آن مطابق شیوة مرسوم ثلث‌نویسی در کتیبه­نگاری در دورة قاجار است. اما آنچه این نگارش را ممتاز می­کند سلیقة خوشنویس در استفاده از «لا»های عبارت نوشتار و تدوین متوالی و نسبتاً متقارن آنها در سراسر ترکیب است. در عین حال شیوۀ آرایش و رنگ‌گذاری بر این کتیبه یکی از بدیع‌ترین نمونه‌های کتیبه‌نگاری در معماری اسلامی را نشان می‌دهد. این شیوه در این مقاله با عنوان «کتیبه‌نگاری الوان» معرفی شده است و مشخصۀ اصلی آن استفادۀ نامتعارف اما سنجیده از لکه‌ها و سایه‌های رنگی در سطوح کتیبه است. 

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

کتیبه نگاری الوان: ویژگی های تاریخی و هنری کتیبۀ سردر مدرسۀ خان

مدرسة خان از معدود بناهای موجود از دوران صفویه در شیراز است. این مدرسه، که به همت الله وردی خان و برای فراهم ساختن زمینۀ تدریس ملاصدرا بنا شده بود، از زمان ساخت تاکنون بارها و به علل مختلف آسیب دیده و در نوبت های متوالی نوسازی و مرمت شده است. اقدامات حاج میرزا علی اکبرخان قوام الملک در فاصلۀ تاریخی 1276-1279ق ازجمله مهم ترین تعمیرات این مدرسه در دورة قاجار بوده است و کتیبة سردر غربی به نوعی گزا...

full text

کتیبۀ درهای تاریخی ابیانه

ابیانه یکی از آبادی های تاریخی و شگفت ایران است که در آن، آثار متعددی از دوران مختلف برجای مانده است. ازجمله آثار قابل ملإحظۀ هنری و تاریخی ابیانه، درهای منازل و آثار تاریخی است که بر آن، نقوش و کتیبه های تاریخی زیبایی نقش شده است. در ابیانه، پنج در تاریخی از اماکن مذهبی برجای مانده که سه در متعلق به مسجد پرزله است که یکی از آن ها از دورۀ ایلخانی و دو تای دیگر از دورۀ صفوی است . همچنین دری ...

full text

تحلیل زیبا شناختی نقوش تزئینی سردر کاروانسرای گنجعلی خان

ارزشمند ترین بنای دوره صفویه در کرمان مجموعه گنجعلی خان است. این مجموعه را می توان موزه هنرعصر صفویه در کرمان دانست. سردر کاروانسرای گنجعلی خان در میان این مجموعهی ارزشمند همچوننگینی زیبا می درخشد. چرا که کاشی کاری این سردر شامل تزئینات متنوعی از جمله انواع نقوش هندسی،گیاهی، انسانی و نقش های نمادینی می باشد که همنواختی زیبایی را ازجهت معنایی و بصری ایجاد کردهاست. در نتیجهی تحقیقات توصیفی- تحلیل...

full text

کتیبۀ درهای تاریخی ابیانه

ابیانه یکی از آبادی های تاریخی و شگفت ایران است که در آن، آثار متعددی از دوران مختلف برجای مانده است. ازجمله آثار قابل ملإحظۀ هنری و تاریخی ابیانه، درهای منازل و آثار تاریخی است که بر آن، نقوش و کتیبه های تاریخی زیبایی نقش شده است. در ابیانه، پنج در تاریخی از اماکن مذهبی برجای مانده که سه در متعلق به مسجد پرزله است که یکی از آن ها از دورۀ ایلخانی و دو تای دیگر از دورۀ صفوی است . همچنین دری از د...

full text

تحلیل زیبا شناختی نقوش تزئینی سردر کاروانسرای گنجعلی خان

ارزشمند ترین بنای دوره صفویه در کرمان مجموعه گنجعلی خان است. این مجموعه را می توان موزه هنرعصر صفویه در کرمان دانست. سردر کاروانسرای گنجعلی خان در میان این مجموعهی ارزشمند همچوننگینی زیبا می درخشد. چرا که کاشی کاری این سردر شامل تزئینات متنوعی از جمله انواع نقوش هندسی،گیاهی، انسانی و نقش های نمادینی می باشد که همنواختی زیبایی را ازجهت معنایی و بصری ایجاد کردهاست. در نتیجهی تحقیقات توصیفی- تحلیل...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 9  issue 32

pages  54- 64

publication date 2015-02-20

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023